Gisteren was ik bij de begrafenis van mijn mentor van veertig jaar geleden. Hij was leraar op het Montessori luceum in Amsterdam. Ik was veertien, pukkelig en bijziend. Ik had geen enkel vertrouwen in mezelf en ook niet in de volwassenen om me heen.
De tekenlessen van Hans-Erik Vermaas waren inspirerend. Je kreeg van hem de ruimte je eigen stijl te ontdekken en hij gaf genoeg houvast, om dat op een prettige manier te kunnen doen. Ik had het geluk dat ik niet alleen tekenles van hem kreeg, maar dat hij ook mijn mentor was. Hij was geestig, daadkrachtig, duidelijk en relativerend. Hij toonde werkelijke aandacht en interesse. Ik voelde me door hem serieus genomen.
In die jaren, waarin ik de zojuist geopende poptempel Paradiso, de permanente demonstratie voor het Amerikaanse consulaat en de love-ins in het Vondelpark oneindig veel interessanter vond dan de school, bleef Hans Vermaas een onwrikbaar vertrouwen in me hebben. Dat had ik nodig. Door zijn plezierige en nooit opdringerige betrokkenheid kreeg ik een beetje geloof in mezelf. Uiteindelijk ben ik aan het werk gegaan. Vooral omdat ik zijn vertrouwen niet wilde beschamen. Op mijn eerste verslag na deze ommekeer concludeerde Hans Vermaas: ‘Saskia dreigt een goede leerling te worden.’
Hij was niet alleen voor mij een belangrijke leraar. Gisteren werd duidelijk hoe hij hele generaties leerlingen geïnspireerd heeft. Een van hen had uitgerekend dat hij er drieduizend gehad moet hebben.
Hij was ook een groot kunstenaar die prachtige portretten en landschappen maakte. Een goede schoolleider, een inspirerende vader voor zijn vijf jongens, een liefdevolle echtgenoot en een liefhebber van rode wijn.
Nog steeds groeit in mijn plantenbak jaarlijks oost-indische kers, die ik ongeveer tien jaar geleden van hem gekregen heb. Want toen hij de school verlaten had begon hij groene vingers te ontwikkelen. Hij kweekte planten waarmee hij de bloembakken rondom zijn eigen huis vulde, maar ook vrienden en kennissen blij maakte.
De oost-indische kers in mijn plantenbak is nu zo’n beetje uitgebloeid. Volgend voorjaar zal die weer opkomen. Voor mij een herinnering aan mijn beste leraar en aan een inspirerend mens.
