Saskia Goldschmidt (66) brengt opnieuw het dagboek uit van Renata Laqueur. Dankzij haar overleefde Goldschmidts vader Bergen-Belsen.
Door: Rinskje Koelewijn – 7 april 2021
‘We zijn getuige van een vernietiging in slow motion’
Op tafel staan druiven en twee taartjes klaar, plus een stapel oorlogsboeken en een doos vol foto’s. Saskia Goldschmidt (66) vist er een zwart-wit portretje uit van een knappe, jonge man. Paul Goldschmidt. „Mijn vader.” De foto is gemaakt in september 1945. Vijf maanden daarvoor zat hij in Bergen-Belsen. Uitgehongerd, afgebeuld en eigenlijk al zo goed als dood, overleefde hij daarna nog een treintocht van zestien dagen dwars door Duitsland, tot de Russen de 45 wagons met 2.500 gevangenen bevrijdden. Ze bekijkt de foto nog eens goed. Zijn heldere blik, volle wangen, vage glimlach. Aan zijn gezicht valt niet af te lezen dat hij net terug is uit de hel. Dat was de redding én de tragiek van terugkeerders uit de concentratiekampen, zegt ze. „Aan de buitenkant zag niemand hoe stuk ze vanbinnen waren.”
‘Kijk maar in het dagboek van Renata,’ antwoordde de vader van Saskia Goldschmidt als ze de moed had iets te vragen over zijn verblijf in concentratiekamp Bergen-Belsen. Samen met Renata was hij daaruit, meer dood dan levend, teruggekeerd. Eenmaal terug in Amsterdam trachtten ze alsnog een normaal leven op te bouwen. ‘Maar het huwelijk,’ verklaarde Renata hun scheiding later, ‘is niet gemaakt voor de hel.’ Ze vertrok voorgoed naar New York.