Vertalersgeluk was een mooi initiatief v an het Letterenfonds, waarbij voor een keer niet auteurs, maar hun vertalers centraal stonden.
Ik bezocht een avond bij van Rossum in Amsterdam. De vertalers vertelden boeiend over hun vak (vertalen is acteren op papier) en er werd hen gevraagd wat ze het mooiste boek vonden dat ze ooit vertaald hadden. Niek Miedema (die samen met Harm Damsma een soort vertaaltandem vormt) antwoordde op die vraag onomwonden: Redemption Falls van Joseph O’Connor. Wat hij erover vertelde maakte nieuwsgierig en bij een antiquariaat op de Kloveniersburgwal vond ik een Engelse versie. Toen ik eenmaal begon te lezen, kon ik niet meer ophouden. Ik las non-stop, drie dagen achter elkaar. Ik las het twee keer. Eerst in het Engels en daarna in de goeie vertaling van het vertaaltandem. Ik zou het nog drie keer kunnen lezen, dit wonderbaarlijke boek, dat in 2007 uitkwam en dat ik nu pas, met veel dank aan Miedema, ontdek. Vijfhonderd pagina’s, waarin we talloze figuren volgen:
Het begint met de reis van Elsabeth Mooney, jong en alleen, die op haar blote voeten door het kapot gevochten Amerika trekt, van het diepe zuiden naar het noorden. De slavernij is ten einde, de burgeroorlog afgelopen, maar het buitenissige geweld is nog overal aanwezig; in het landschap, in de dorpen, in de mensen en ook in de kinderen. Er zijn veel Ieren, die vochten tegen de Britten en zich in het beloofde land terugvonden als slachtvee voor hetzij de Zuiderlingen of de Noorderlingen. Er is een dronken gouverneur en er is een stil joch dat het liefst onder de grond slaapt, er is een rijke New Yorkse kunstenares, en een ex-slavin, een outlaw, een sheriff, er is dat onverbiddelijk grote land met zijn extreme hitte en even extreme koude.
Het boek is een collage, een vreemde mix; het is een avonturenroman in de negentiende eeuwse traditie, maar toch niet want behalve een verhaal dat verteld wordt, zijn er brieven, affiches, oproepen, interviews, dagboeknotities. Het is een caleidoscopisch verhaal dat me doet realiseren dat geweld in de geschiedenis van de Verenigde Staten van Amerika een intrinsiek onderdeel van haar ontstaan is geweest. Het land is met geweld veroverd op de oorspronkelijke bewoners, op de dodelijke wildernis maar ook op immigranten onderling. In Nederland is er, ondanks alles, een traditie van samenwerking. Ons land is ontstaan omdat we het meter voor meter veroverd hebben op de zee. Dat kon niemand alleen, daarvoor hadden we elkaar nodig. Redemption Falls neemt je mee in het nog zo jonge ontstaan van de USA. In deze geschiedenis worden de Trumps van vandaag gebaard. En bovendien is het prachtig geschreven, het is gedurfd, groots en indrukwekkend en ik vind dat Joseph O’Connor met dit boek veel meer aandacht verdiend. Hierbij dus.
