De dochters van Mervyn Sloman

The Book Launch is een boekwinkel in het centrum van Kaapstad, opgericht door Mervyn Sloman, die de ontmoedigende raadgevingen van zijn oud-collega’s bij de uitgeverij waar hij werkte in de wind sloeg. Hij opende in 2007 zijn Book Launch.
Op 8 september 2015 gaf hij, tijdens de opening van het door hem en zijn team georganiseerde vijfde Open Book Festival, en na het in ontvangst nemen van de prijs voor de beste boekhandel van het land, zijn tienerdochters het dringende advies de komende dagen van school te spijbelen omdat ze door het bijwonen van het programma van het Open Book Festival oneindig veel meer zouden opsteken. Dat gold niet alleen voor zijn dochters. Voor mij, als gast uit Nederland, uitgenodigd dankzij de Amerikaanse vertaling van mijn boek De Hormoonfabriek, gingen dankzij dit festival de vensters open naar een diverse, gekleurde spraakmakende wereld van boeken, schrijvers en boekenliefhebbers. In Nederland lijkt het vaak afwezig, maar in deze internationale groep van schrijvers, er waren meer dan 100 genodigden die deelnamen aan het festival, bleek er volop engagement, maatschappelijke bevlogenheid, historisch bewustzijn gecombineerd met grote liefde voor literatuur, aanwezig. En ook het festival zelf was alles behalve een elitaire aangelegenheid. De Book Launch ondersteunt een onderwijsproject dat zich hard maakt voor gelijkheid en kwaliteit in het onderwijs en benutte de aanwezigheid van zoveel mensen op het festival om ook fondsen voor dit project binnen te halen en een aantal gasten gaven workshops op scholen in de stad. Of het nu ging over sexual politics, historical intimicy, urban landscapes, race in postapartheid in South Africa, unconventional families, of een van de vele andere onderwerpen die tijdens het uitgebreide programma aan bod kwamen, de geïnterviewde schrijvers bleken dikwijls begenadigde sprekers en bevlogen en betrokken wereldburgers. Mandla Langa, ex-banneling en anti-apartheisactivist beschreef zowel op het podium als in zijn als ‘politieke detective’ The texture of shadows, hoe apartheid ruimte heeft gegeven aan het ontstaan van uitgelezen monsters aan alle kanten.
Yvonne Adhiambo Owuor gebruikte het koloniale verleden van Kenia en de daarop volgende geweldsuitbarstingen van de Mau-mau en de moord op politicus Tom Mboya in 1969 om in haar roman Dust de invloed van deze politieke onrust op de levens van gewone mensen te beschrijven, zoals Neel Mukherjee dat deed in zijn The lives of Others dat op de shortlist van de Man Booker Prize stond. Voor hem, zo vertelde Neel in een van zijn optredens, zijn politiek en persoon geen gescheiden entiteiten. ‘Politics,’ zo zei hij, ‘is a way of being in the world.
De piepjonge musicus Nakhane Touré schreef een debuut waarin hij homo’s en lesbiennes als protagonisten opvoert, niet om het daarmee over homo’s en lesbiennes te hebben, maar een verhaal over mensen te schilderen, waarbij heteroseksualiteit nu eens niet de norm is.
Dit is maar een kleine greep uit de vele ontmoetingen die ik had tijdens die vijf feestelijke dagen van het festival. Het interview dat de oneindig charismatische Antji Krog hield met de al even charismatische en wijze anti-apartheidsactivist, politicus, docent en dichter Matthews Phosa, had wat mij betreft nog uren mogen duren. Het was een genot hen te horen praten. Over zijn jeugd, over de manier waarop hij overeind was gebleven gedurende de verschrikkingen van de Apartheid, en vooral om hen samen te horen voorlezen uit zijn dichtbundels. Hij in het Engels, zij in het Afrikaans.
Er waren heel veel dingen en mensen die me op het festival ontroerd hebben, maar ik geloof dat wat me het meeste vreugde schonk het feit was, dat hier politiek, persoonlijk leven, engagement en compassie, empathie en strijdvaardigheid geen tegenstellingen waren maar elkaar versterkten en al deze zaken in volle glorie aanwezig waren.
Ik dank Mervyn Sloman, maar ook Frenkie Murry, de programmeur, de volledige bemanning van The Book Launch en van het Fudgard Theatre, onder leiding van de powermama Iris Bolton, alle uitstekend voorbereide moderators, alle medeauteurs en niet in de laatste plaats het publiek, jong en oud, man en vrouw, zwart en wit en bruin en geel, dat vijf dagen lang de zalen vulde.

En ergens benijd ik die dochters van Mervyn Sloman. Omdat het voor hen zo doodnormaal is, dat hun vader en zijn groep mensen ieder jaar zo’n waanzinnig festival in elkaar draait. Je zou willen dat dat voor alle kinderen, en volwassenen, waar ook ter wereld, zou gelden. Mocht je de kans krijgen, mis het niet, dat Open Book Festival, Kaapstad, Zuid-Afrika.