‘Na de oorlog’ laat indringend zien hoe ouders hun trauma’s op kinderen overdragen
Elias van der Plicht – 10 april 2025
Saskia Goldschmidt werd op school gepest. Uit schaamte verborg ze voor haar ouders dat ze zo vaak de pispaal was. Totdat ze op een avond eindelijk vertelde dat ze werd getreiterd en geschopt, waarna haar vader verzuchtte: ‘Ach, als je hebt moeten wachtlopen
Na de oorlog heet het boek waarin Goldschmidt deze gebeurtenis oprakelt. De ondertitel luidt: Hoe kinderen van overlevenden de Tweede Wereldoorlog met zich meedragen. Het is een roerende bundel, bestaande uit tien levensgeschiedenissen van tweede- en derdegeneratie-oorlogsslachtoffers.
Kampblik
Een van de verhalen is dat van de auteur zelf. Toen ze als kind beschreef hoe klasgenootjes haar vernederden, zette haar vader zijn ‘kampblik’ op. Met droeve ogen staarde hij in het niets. ‘Als hij zo keek was hij weer daar, achter het prikkeldraad.’
Het maakte dat Goldschmidt zich nog meer schaamde en de oorlog voor haar welhaast tastbaar was, hoewel ze bijna een decennium na de bevrijding werd geboren. Thuis schreef ze in een dagboekje aan Anne Frank, en in een donkere kruipruimte boven een diep ingebouwde linnenkast oefende ze alvast met onderduiken.
Ook de negen andere verhalen in Na de oorlog vangen de lezer van begin tot eind. De veerkracht van het tiental kinderen en kleinkinderen van vervolgde Joden en verzetsmensen is bewonderenswaardig. Het boek geeft een indringend beeld van de wijze waarop ze stuk voor stuk het zwijgen over het ondergane leed hebben doorbroken.
Lees de hele recensie op de website van Trouw >>
Of lees het artikel via deze link als je geen abonnement op die krant hebt.
