Saskia Goldschmidt

schrijver

Lunchinterview NRC

Saskia Goldschmidt (66) brengt opnieuw het dagboek uit van Renata Laqueur. Dankzij haar overleefde Goldschmidts vader Bergen-Belsen.
Door: Rinskje Koelewijn – 7 april 2021

‘We zijn getuige van een vernietiging in slow motion’

Op tafel staan druiven en twee taartjes klaar, plus een stapel oorlogsboeken en een doos vol foto’s. Saskia Goldschmidt (66) vist er een zwart-wit portretje uit van een knappe, jonge man. Paul Goldschmidt. „Mijn vader.” De foto is gemaakt in september 1945. Vijf maanden daarvoor zat hij in Bergen-Belsen. Uitgehongerd, afgebeuld en eigenlijk al zo goed als dood, overleefde hij daarna nog een treintocht van zestien dagen dwars door Duitsland, tot de Russen de 45 wagons met 2.500 gevangenen bevrijdden. Ze bekijkt de foto nog eens goed. Zijn heldere blik, volle wangen, vage glimlach. Aan zijn gezicht valt niet af te lezen dat hij net terug is uit de hel. Dat was de redding én de tragiek van terugkeerders uit de concentratiekampen, zegt ze. „Aan de buitenkant zag niemand hoe stuk ze vanbinnen waren.”

Lees verder

Interview AD

Algemeen Dagblad, 12-04-21
Door: Bibejan Lansink

Saskia Goldschmidt. © Harmen de Jong
Saskia Goldschmidt. © Harmen de Jong

Het kampverleden van haar vader had ook effect op Saskia: ‘Hij kon zich niet aan ons binden’

‘Kijk maar in het dagboek van Renata. Daar staat alles in.’ Dat was het afgemeten antwoord van haar vader als Saskia Goldschmidt probeerde meer te weten te komen over de verschrikkingen in kamp Bergen-Belsen. Het dagboek van Renata Laqueur, haar vaders eerste vrouw, verschijnt ruim vijftig jaar na de eerste uitgave opnieuw.Lees verder

De dood knabbelt aan mij…

13 Reacties

‘De dood knabbelt aan mij,’ pleegde mijn vader de laatste jaren te antwoorden, als je hem vroeg hoe het met hem ging. Alsof de dood zich, als een microspitsmuisje ergens in zijn lichaam verborg en af en toe uit zijn schuilplaats tevoorschijn kwam om zich aan hem te goed te doen.

Sinds november 2020 snap ik wat hij bedoelde.  Tot dan toe had ik de coronatijd goed doorstaan.  Als schrijver was ik gewend aan isolement en gezegend met het feit dat zoon en schoondochter met het liefste peutertje in de wereld bij ons in huis woonden, dus er was voldoende welkome afleiding.
Maar half november werd ik ziek. Een maag die geen voedsel binnenhield, koorts en een zware hoest. De coronatests bleven negatief en in het bloed geen afweerstof tegen de terreurkwaal te bekennen.  Bloedonderzoeken, longfoto’s, doktersstethoscopen en kloppende vingers; de dood knabbelde lustig voort. Op kerstavond Lees verder

Gedachtes bij de commotie over de vertaling van Amanda Gormans gedicht

2 Reacties

Ik ben er geen voorstander van dat zwarte mensen perse zwarte mensen vertalen, vrouwen vrouwen, homo’s homo’s. Ik zou niet toewillen naar een wereld waarin dat normaal wordt. Mensen zijn complexe wezens die uit verschillende identiteiten bestaan. En kleur is daar een van.

Maar.

Zolang mensen van kleur en zeker vrouwen van kleur, nog zo weinig worden gerepresenteerd in de Nederlandse media, zolang hun stem nog zo weinig wordt gehoord en herkend is, Lees verder

Heruitgave van Dagboek uit Bergen-Belsen

Reageren

‘Kijk maar in het dagboek van Renata,’ antwoordde de vader van Saskia Goldschmidt als ze de moed had iets te vragen over zijn verblijf in concentratiekamp Bergen-Belsen. Samen met Renata was hij daaruit, meer dood dan levend, teruggekeerd. Eenmaal terug in Amsterdam trachtten ze alsnog een normaal leven op te bouwen. ‘Maar het huwelijk,’ verklaarde Renata hun scheiding later, ‘is niet gemaakt voor de hel.’ Ze vertrok voorgoed naar New York.Lees verder

Mijn moeder was niet achteloos

1 Reactie

Vandaag is het dertig jaar geleden dat mijn moeder, Heleen Viehoff, stierf. Ze was pas vierenzestig jaar en had nog zoveel voor ons willen betekenen. Ze was van groot belang voor haar kinderen en  kleinkinderen. En voor veel mensen die in ziekenhuizen lagen, en behoefte hadden aan een gesprek zonder dat er een god zou worden bijgehaald. Mijn moeder was alles behalve achteloos. ze hechtte waarde aan mensen, muziek, literatuur, en streefde naar een wereld waarin medemenselijkheid en aandacht belangrijker zouden worden dan commerciële belangen en macht.

Vanmorgen, in de vroege ochtend van haar dertigste sterfdag, stapte ik mijn Groningse huisje uit en trapte net niet op een pluizebolletje, waar een snaveltje aan bleek te zitten dat zich opensperde. Lees verder

Ik zit op een rode stip

1 Reactie

Zaterdag 20 juni was het Wereldvluchtelingendag.

Ik zit op een rode stip op het museumplein in Amsterdam solidair te wezen.
Er is voldoende ruimte tussen mij en de mededemonstranten, de stippen liggen minimaal anderhalve meter uit elkaar.
Een paar meisjes met gele hesjes, met achterop het logo van Amnesty international, delen mondkapjes uit en er wordt ons steeds via de microfoon toegeroepen, dat we anderhalve meter afstand moeten houden, anders grijpt de politie in.

Ik zit op een rode stip omdat ik me schaam. Over het vluchtelingenbeleid van Europa en de onverschilligheid van de Nederlandse regering, die nog te beroerd is om een schamele vijfhonderd alleenstaande kinderen uit de hel van de vluchtelingenkampen toe te laten in ons ‘prachtige’ land.

Ik zit op een rode stip en voel me hoogst ongemakkelijk. Omdat we met maar ongeveer 250 mensen hier zijn, waardoor deze demonstratie zo’n loos gebaar is. We hebben massa nodig om indruk te maken. Iets krachtelozer dan maar wat te zitten, omringt door spandoeken, valt niet te bedenken.

Ik zit op mijn rode stip en luister naar drie woedende zwarte jongens.Lees verder

Gitzwarte Nectar

Reageren

Voor het literaire festival MEET in St. Nazaire Frankrijk, schreef ik in opdracht een essay over: het Begin. Alle deelnemende schrijvers reflecteerden op de manier waarop ze ooit begonnen zijn met schrijven en deze essays verschenen in een drietalige uitgave (Frans, Arabisch en Nederlands). Hier is mijn verhaal: Als zevenenvijftigjarige debutant behoor ik tot de laatbloeiers. Voordat ik tot serieus schrijven kwam moest er een censor om zeep geholpen worden, hoewel ik niet geboren ben in een dictatuur. Ik groeide op in een groot huis vol boeken in het naoorlogse welvarende Amsterdam. En toch was er een censor, onzichtbaar, maar alom aanwezig.

Lees verder: Gitzwarte nectar geschreven door Saskia Goldschmidt (najaar 2019)
[pdf opent in nieuw venster]

Dodenherdenking. Bij ons thuis stonden we altijd stil, voor het raam, mijn vader met zijn droeve ogen die in de verte staarden, mijn moeder met haar lippen op elkaar, en wij, mijn broers, zusje en ik, geen raad wetend met de zwaarte. Het besef dat we ons de hel van Bergen Belsen waaruit mijn vader was teruggekeerd voor de geest zouden moeten halen, of ons een beeld moesten vormen van ‘zij die niet terug gekeerd waren’, mijn grootvader, mijn oom, mijn achterneef en mijn oud-tantes, mensen over wie we ons geen voorstelling konden maken want spreken over hen deden we niet, ging altijd gepaard met een gevoel van groot onvermogen. Ons herdenken bestond uit zes porties eenzaamheid. Twee minuten losgezongen in de tijd. Daarna zo snel mogelijk weer door met het leven, dat al ingewikkeld genoeg was.Lees verder

https://saskiagoldschmidt.nl/6110-2/

De kinderen praten niet meer.

Reageren

De kinderen praten niet meer.

Is de kop boven een artikel van Artsen zonder Grenzen, waarin de omstandigheden in kamp Moria beschreven worden.
De kinderen praten niet meer. ‘Om blijvende psychologische schade te voorkomen, moeten deze kinderen onmiddellijk uit het Moria-kamp, van Lesbos af, worden weggehaald.’

De kinderen praten niet meer. Zullen we dit zinnetje nu eens voor de verandering wel tot ons door laten dringen?

Kinderen zijn altijd op zoek naar manieren om te communiceren, om in contact te komen met de wereld om hen heen. Kinderen zijn van nature onderzoekers, die willen kennis maken, willen weten, willen leren. Dat zit hen in het bloed. Maar de kinderen van kamp Moria zijn gestopt met praten. Het  gaat niet om kinderen met een spraakstoornis. Het gaat om ooit gezonde kinderen, die zijn opgehouden met spreken.

Misschien willen de kinderen geen woorden meer geven aan de  nachtmerries, de angsten, de trauma’s die elke dag alleen maar groeien. Misschien is voor hen elk woord een directe verwijzing naar gruwelijkheden uit het verleden en het heden.  Misschien zijn de woorden verzopen in hun verdriet. Of in hun woede. Misschien is de verwarring in hen zo groot, dat er geen woorden voor bestaan.

Misschien zwijgen de kinderen, omdat ze daarmee  hetzelfde doen als wij, de inwoners van Europa. De kinderen die gevlucht zijn voor oorlog en geweld, die na  angstige overtocht over de Middellandse zee, gedumpt zijn in een van de overvolle kampen, hebben moeten ervaren dat wij, burgers van het rijke continent, zwijgen over de erbarmelijke omstandigheden waarin zij nu al jaren moeten verkeren. We zwijgen terwijl ze verpieteren, lijdend in hun lekkende tenten tussen de smerigheid, en gevaar lopen op blijvende psychische schade.

Rebecca Solnit schreef een indrukwekkend essay:Lees verder